Sapieha Adam Stefan, książę, ur. 14 V 1867, Krasiczyn, zm. 23 VII 1951, Kraków, syn Adama, arcybiskup metropolita krak., kardynał. W 1893 przyjął święcenia kapłańskie; 1896–1901 wicedyr. seminarium metropolitalnego we Lwowie; 1906–11 w Watykanie — rzeczoznawca ds. Kościoła pol. pod zaborem ros., podejmował starania o interwencję papieża w kwestiach pol., m.in. w sprawie strajków szkolnych 1901 w zaborze pruskim; organizował duszpasterstwo emigracji pol.; od 1912 biskup krak., czł. austr. Izby Panów i poseł na galicyjski Sejm Krajowy; tworzył w diecezji krak. zorganizowane formy opieki nad ubogimi, m.in. w czasie I wojny świat. zał. Książęco-Biskupi Kom. Pomocy dla Dotkniętych Klęską Wojny, od 1916 prezes krak. Związku Kom. Parafialnych Opieki nad Ubogimi.
W niepodległej Polsce przyczynił się do ukształtowania i ujednolicenia życia kośc., dążył do poprawy wykształcenia i rozwoju duchowego księży, do współpracy Kościoła z szerokimi kręgami katol. inteligencji; erygował w Krakowie wiele nowych zgromadzeń zakonnych; patronował działalności charytatywnej Kościoła; przeciwnik zawarcia przez Polskę konkordatu z Watykanem, rzecznik regulacji stosunku między państwem a Kościołem w obrębie prawa krajowego jako bardziej korzystnej. W 1922–23 poseł na sejm z listy ChZJN; od 1926 arcybiskup metropolita krak.; organizator ® Akcji Katolickiej i 1934 Caritasu w archidiecezji krak.; inicjator powołania Nauk. Instytutu Katol. w Krakowie; zainicjował działalność duszpasterstwa akademickiego; IX 1930 potępił rząd za aresztowanie i osadzenie w twierdzy brzeskiej przywódców opozycji; 1937 spowodował głośny incydent z ówczesnymi władzami (zakończony polubownie), polecając przeniesienie zwłok J. Piłsudskiego w katedrze na Wawelu z krypty św. Leonarda do Wieży Srebrnych Dzwonów. W czasie okupacji niem., po opuszczeniu Polski przez prymasa A. Hlonda, faktycznie kierował episkopatem pol.; informował Stolicę Apostolską o sytuacji w Polsce; współorganizator ® Rady Głównej Opiekuńczej; 1942 zorganizował konspiracyjne Seminarium Duchowne w Krakowie (jednym z pierwszych słuchaczy był K. Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II); protestował, m.in. w pismach do najwyższych władz niem., przeciwko polityce eksterminacyjnej wobec narodu pol. oraz Żydów, zwłaszcza przeciw odpowiedzialności zbiorowej, także przeciwko zbrodniom popełnianym przez Ukraińców na Polakach na ziemiach wschodnich; związany z władzami Pol. Państwa Podziemnego. W III 1945 powołał „Tygodnik Powszechny”, w sierpniu Krajową Centralę Caritas; IV 1946, wraz z S. Kutrzebą i T. Lehrem-Spławińskim, wystosował memoriał do B. Bieruta, zawierający protest przeciw aresztowaniom żołnierzy AK, brutalnym metodom stosowanym w śledztwach, wywożeniu Polaków w głąb ZSRR; IV 1951 interweniował w sprawie planowanej akcji wysiedleń z Krakowa. Od 1946 kardynał, czł. Kongregacji dla Kościoła Wschodniego oraz Kongregacji Seminariów i Uniwersytetów.
J. Czajkowski Kardynał Adam Stefan Sapieha, Wrocław 1997.
Treść biogramu pochodzi z bazy wiedzy WN PWN, zobacz także: Encyklopedia PWN (https://encyklopedia.pwn.pl), Słowniki języka polskiego (https://sjp.pwn.pl), i Słowniki obcojęzyczne (https://translatica.pl).